Słownik pojęć informatycznych

D

Dane o użytkowaniu: Informacje, które administrator może importować, aby dowiedzieć się, jak użytkownicy uzyskują dostęp do witryny i korzystają z niej. Analiza tych danych pomaga administratorowi zidentyfikować najbardziej (lub najmniej) popularne obszary i najczęstsze ścieżki nawigacyjne przez witrynę. Zobacz też liczba trafień.
Datagram: Samowystarczalna, niezależna jednostka danych, zawierająca wystarczającą ilość informacji, aby mogła być routowana z komputera źródłowego na komputer docelowy bez uprzedniej wymiany danych między tymi komputerami i siecią komunikacyjną. Zobacz też ramka; pakiet.
DCD (Data Carrier Detect): jedna z linii interfejsu RS-232, sygnalizująca obecność nośnej modemu, czyli istnienie połączenia logicznego.
DCE (Data Communications Equipment): termin używany do opisania każdego sprzętu służącego do przesyłania danych, zdolnego do nawiązania połączenia i kontroli nad transmisją, w praktyce po prostu modem.
DCOM: Distributed Component Object Model. Dodatki do modelu Component Object Model (COM), które ułatwiają niewidoczną dystrybucję obiektów w sieciach i w Internecie. Model DCOM jest częścią zarządzanej przez The Open Group specyfikacji dla rozmieszczania danych na platformach heterogenicznych.
DDC (Display Data Channel): opracowany przez VESA standard szeregowego interfejsu służącego do komunikacji pomiędzy monitorem a systemem komputerowym. Za jego pomocą komputer może np. odczytać charakterystykę monitora lub zdalnie ustawiać parametry jego pracy.
DDR (Double Data Rate): technika transmisji danych, polegająca na walidacji odczytywanych lub zapisywanych danych obydwoma zboczami sygnału zegarowego, stosowana zarówno w konstrukcjach chipsetów (i810, i820), jak i w konstrukcjach pamięci DDR SDRAM.
Debuger: Narzędzie programowe używane do wykrywania błędów w kodzie źródłowym programu lub skryptu, przez krokowe wykonywanie kodu i wyświetlanie wartości zmiennych.
Decybel (dB): miara energii dźwięku. Najmniejsza zmiana głośności dźwięku słyszalna przez ucho ludzkie.
Defragmentacja dysku: proces optymalnego rozmieszczenia plików na dysku, ułatwiający dostęp do danych, przez co przyspieszający szybkość odczytu.
Degauss: procedura rozmagnesowania maski kineskopu.
Demon: Program sieciowy uruchamiany w tle.
Depth fog: symulacja efektu mgły.
DES: Data Encryption Standard (Standard szyfrowania danych). Typ szyfrowania zaprojektowany dla ochrony przed odkryciem i odtworzeniem hasła. Usługa Microsoft Remote Access Service (RAS) używa szyfrowania DES, gdy zarówno klient, jak i serwer używają usługi RAS.
DHCP: Dynamic Host Configuration Protocol. Standardowy protokół przypisujący konfiguracje Internet Protocol (IP) komputerom. Komputer serwera DHCP tworzy przypisanie, a komputer klienta wywołuje komputer serwera, aby otrzymać żądany adres.
DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol): mechanizm automatycznego nadawania adresów IP komputerom-klientom pracującym w sieci. Konkretny adres zostaje przypisany do komputera tylko na czas trwania połączenia i po jego zakończeniu wraca do puli celem ponownego wykorzystania.
DHTML: Dynamiczny HTML. Zestaw nowatorskich funkcji programu Internet Explorer w wersji 4.0, których można używać do tworzenia dokumentów HTML dynamicznie zmieniających swoją zawartość i prowadzących interakcję z użytkownikiem. Używając funkcji DHTML autorzy mogą dodawać efekty specjalne do stron sieci Web bez korzystania z programów strony serwera.
Dial-up line, PSTN: linia komutowana, czyli zwykła linia telefoniczna.
Dial-up Networking: Składnik systemów Windows NT i Windows 95. Umożliwia użytkownikom połączenie ze zdalnymi sieciami, takimi jak Internet lub sieci prywatne.
DIMM (Dual In-Line Memory Module): wykonany w postaci płytki moduł pamięci o 168 stykach.
DirectSound 3D: składnik pakietu DirectX, zapewniający zgodność kart muzycznych z oprogramowaniem użytkownika.
DirectX: programowe rozszerzenie Windows, stanowiące pomost pomiędzy intensywnie korzystającymi z grafiki (i nie tylko) aplikacjami a systemem operacyjnym.
Disc-At-Once: metoda zapisywania dysku CD-R, polegająca na nagraniu całej jego zawartości za jednym razem, łącznie ze ścieżkami audio, bez wyłączania lasera między kolejnymi ścieżkami.
Dithering: algorytm umożliwiający wyświetlenie większej liczby kolorów niż pozwala na to sprzęt graficzny (np. pokazanie 24-bitowej bitmapy w 8-bitowym trybie graficznym).
DLP (Digital Light Processing): system mikroskopijnych lusterek, służących do przekształcania jednorodnego strumienia światła w cyfrowo generowany obraz. Stosowany najczęściej w projektorach.
DMA (Direct Memory Aceess): bezpośredni dostęp do pamięci. Tryb przesyłania danych pomiędzy systemową pamięcią RAM stadion a urządzeniami peryferyjnymi, np. dyski czy karty, w który dane przesyłane są bez angażowania procesora.
Docking station: stacja dokująca pozwalająca na podłączenie notebooka i pracę z nim, jak z komputerem stacjonarnym. Zawiera interfejsy i złącza rozszerzeń, czasami też napęd CD-ROM.
Dokument domyślny: Plik wysyłany przez serwer sieci Web, gdy otrzymuje on adres URL bez określonej nazwy pliku. Dokument ten może być generowany automatycznie przez serwer lub może to być niestandardowy plik umieszczony w danym katalogu przez administratora.
Dokument wirtualny: Termin używany czasem w odniesieniu do dokumentu utworzonego automatycznie w odpowiedzi na informacje dostarczone przez użytkownika; nazywany również dokumentem dynamicznym. Dokument wirtualny jest tworzony tylko w odpowiedzi na żądanie przeglądarki i nie jest trwale przechowywany w katalogu fizycznym. Strona ASP jest przykładem dokumentu wirtualnego.
DLL: Biblioteka dołączana dynamicznie. Funkcja rodziny systemów operacyjnych Microsoft Windows obsługująca wykonywalne podprogramy (zazwyczaj oferujące określone funkcje lub zestawy funkcji), które są przechowywane osobno jako pliki z rozszerzeniem .dll i które są ładowane tylko po wywołaniu ich przez wykonywany program. Oszczędza to pamięć podczas wykonywania programu i umożliwia ponowne użycie kodu.
DNS (Domain Name System): Domain Name System. Używany w Internecie protokół i system mapowania adresów IP (Internet Protocol) na nazwy przyjazne użytkownikowi. Czasem nazywany usługą BIND (w systemie BSD UNIX), protokół DNS oferuje statyczną, hierarchiczną usługę rozróżniania nazw dla hostów TCP/IP. Administrator sieci konfiguruje DNS używając listy nazw hostów i adresów IP, umożliwiając użytkownikom stacji roboczych skonfigurowanych na kwerendy DNS określanie systemów zdalnych przez nazwy hostów, a nie przez adresy IP. Na przykład, stacja robocza skonfigurowana na używanie systemu rozpoznawania nazw DNS może użyć polecenia ping zdalnyhost zamiast ping 172.16.16.235, jeśli mapowanie systemu o nazwie "zdalnyhost" zostało umieszczone w bazie danych DNS. Domeny DNS nie pokrywają się z domenami sieci Windows NT.; system odpowiedzialny za zamianę nazw domeny na adresy IP.
Dolby Digital: popularny system kodowania dźwięku na nośnikach optycznych oraz w kinach. Wykorzystuje pięć pełnozakresowych kanałów i kanał efektów niskotonowych przenoszący najniższe częstotliwości (do 120 Hz).
Domena: W systemie Windows NT zdefiniowany przez administratora sieci Windows NT Server zbiór komputerów, które współużytkują tę samą bazę danych katalogów. Domena umożliwia dostęp do scentralizowanych kont użytkowników i grup zarządzanych przez administratora domeny. Każda domena ma unikatową nazwę. Zobacz też domena Internet.
Domena: jeden z członów adresu sieciowego (również adresu e-mail) pozwalający na rozróżnienie komputerów w Internecie. Przykładami domen są: .pl, .uk, .com. Niektóre domeny posiadają subdomeny, czyli np. .edu, czy .gov. Np. w adresie www.europa.edu.pl domeną jest pl, a poddomeną .edu.
Domena Internet: Przyjazna nazwa, taka jak microsoft.com, używana dla witryny w Internecie. Pełna nazwa domeny (FQDN) zawiera również nazwę serwera; na przykład, samples.microsoft.com.
DoS (Denial of Service): rodzaj ataku sieciowego powodujący, że atakowany system przestaje działać prawidłowo.
Dostawca danych: Oprogramowanie implementujące metody i interfejsy OLE DB.
Dot pitch (plamka): trzy sąsiadujące ze sobą elementarne punkty obrazu (na warstwie fosforyzującej kineskopu) emitujące światło w trzech barwach podstawowych. Im mniejsza odległość między dwoma punktami fosforu o tej samej barwie, tym mniejsza plamka i tym wyższa rozdzielczość monitora.
Download: pobieranie danych z zewnętrznego źródła (np. z sieci rozległej, Internetu itp.).
Dpi (dot per inch): jednostka rozdzielczości urządzenia lub rastrowego pliku graficznego, określająca liczbę rozróżpianych, elementarnych punktów obrazu na długości jednego cala.
DPMS (Display Power Management Signalling): zdefiniowany przez VESA sposób sygnalizacji przejścia monitora w tryby oszczędzania energii za pomocą sygnałów wizji i synchronizacji.
DRAM (Dynamie Random Access Memory): Dynamiczna pamięć RAM, zrealizowana jako matryca tranzystorów polowych, w których ładunek elektryczny bramki stanowi o logicznej zawartości poszczególnych komórek.
Driver (sterownik): program umożliwiający sterowanie danym urządzeniem i zapewniający poprawne jego działanie w systemie operacyjnym.
Drzewo katalogów: Model pojęciowy używany do opisania struktury katalogów dysku lub witryny sieci Web.
DSN: Data Source Name (Nazwa źródła danych). Logiczna nazwa używana przez ODBC (Open Database Connectivity) przy odwoływaniu się do dysku i innych informacji wymaganych do uzyskania dostępu do danych. Nazwa ta jest używana przez program Internet Information Server do połączeń ze źródłem danych ODBC, takim jak baza danych SQL Server.
DSR (Data Set Ready): jedna z linii interfejsu RS-232, sygnalizująca gotowość modemu do transmisji danych.
DSTN (Dual Scan Twistle Nematic): kolorowy wyświetlacz ciekło-krystaliczny z pasywną matrycą.
DTE (Data Terminal Equipment): źródło lub odbiorca przesyłanych danych, na ogół komputer lub terminal, inaczej określa każdy sprzęt komunikacyjny funkcjonujący jako końcówka sieci komunikacyjnej.
DTMF (Dual-Tone-Multi-Frequency): sposób wybierania numeru telefonicznego tonowo. Wszystkie cyfry oraz kilka symboli dodatkowych kodowanych jest za pomocą par dźwięków o ściśle określonych częstotliwościach. Ten stosowany powszechnie na świecie sposób ma wiele zalet, m.in. umożliwia stosowanie automatycznych central wewnętrznych, sterowanie oferowanymi przez operatora sieci telekomunikacyjnej usługami dodanymi, zdalną kontrolę nad automatycznymi sekretarkami itp.
DTP (Desktop Publishing): proces elektronicznego przygotowania publikacji do druku.
DTR (Data Terminal Ready): jedna z linii interfejsu RS-232 łączącego komputer z modemem, sygnalizująca gotowość komputera. W przypadku asynchronicznych połączeń modemowych najczęściej używana do przerywania połączenia, czasem również do jego nawiązywania.
Duotony (druk dwubarwny): zdjęcie czarno-białe wydrukowane dwoma farbami, najczęściej czarną i jedną z wzornika Pantone: Jest to ekonomiczny sposób podkolorowania zdjęcia w dwubarwnej publikacji.
DVD (Digital Versatile Disc): Cyfrowy nośnik danych wykorzystywany do przenoszenia danych komputerowych lub cyfrowej jakości filmów wideo.
DVD-Audio: standard zapisu muzyki na płytach DVD. Muzyka jest zapisywana sześciokanałowo z rozdzielczością 96-bitową, a nie jako 16-bitowe stereo jak w przypadku CD-Audio.
Dynamiczny HTML: Zobacz DHTML.
Dysk hybrydowy: Dysk zawierający dane zarówno w formacie ISO 9660, jak i HFS.
Dysk logiczny: Partycja podrzędna partycji rozszerzonej dysku twardego. Zobacz też partycja rozszerzona.
Dziedziczenie: Ogólnie, zdolność nowo utworzonego obiektu do automatycznego przyjmowania lub dziedziczenia właściwości obiektu istniejącego; na przykład, nowo utworzony katalog podrzędny może dziedziczyć ustawienia kontroli dostępu katalogu nadrzędnego. Technika programistyczna, która kopiuje właściwości w dół hierarchii, z jednej klasy do drugiej.