Słownik pojęć informatycznych

C

C3D: system dźwięku trójwymiarowego stworzony na wzór popularnego A3D przez firmę C-Media na potrzeby jej układów.
Cache: szybka pamięć podręczna, w której zapisywane są kopie często używanych danych zawartych w znacznie wolniejszej pamięci, np. RAM, w celu przyspieszenia dostępu do nich.
Cartridge: zbiornik, pojemnik z tuszem (ink cartridge) lub tonerem (toner cartridge).
CCD: (Charge Couple Devices) — światłoczułe urządzenie elektroniczne stosowane w skanerach i cyfrowych aparatach fotograficznych, przetwarzające padające nań światło w sygnał elektryczny.
CD: (Compact Disc) — dysk kompaktowy.
CD Bridge: specyfikacja zapisu danych CD-I na płycie CD-ROM XA. CD-DA (Compact Disc Digital Audio) — standard przechowywania danych dźwiękowych na płytach CD.
CD Plus: Dysk CD zawierający muzykę CD-Audio oraz dane komputerowe. W odróżnieniu od Mixed Mode CD, CD Plus ma dane muzyczne zapisane w pierwszej sesji, a dane komputerowe w drugiej. CDE (Common Desktop Environment) — środowisko graficzne, które miało być standardowym interfejsem użytkownika w Uniksach.
CD-Extra: patrz CD Plus.

CD-R: (Compact Disc Recordable) — jednokrotnie zapisywalny dysk kompaktowy. Staje się on potem dyskiem CD-ROM, CD-Audio, CD-I itd.
CD-Recorder: urządzenie służące do nagrywania płyt CD-R, potocznie zwane nagrywarką.
CD-ROM: (Compact Disc Read Only Memoty) — dysk kompaktowy tylko do odczytu, zawierający wszelkiego rodzaju dane komputerowe.
CD-ROM XA: (Compact Disc eXtended Architecture) — rozwinięcie standardu CD-ROM, dzięki któremu możliwe jest przeplatanie sektorów zawierających dane różnego typu (obraz, dźwięk, animacja), a następnie jednoczesne ich odtwarzanie.
CD-RW: (Compact Disc ReWritable) — wielokrotnie zapisywalny dysk kompaktowy.
CD-UDF: (Compact Disc Universal Disc Format) — system plików korzystający z zalet zapisu pakietowego.
Centronics: pochodząca od nazwy firmy potoczna nazwa interfejsu równoległego.
Certyfikat: potwierdzenie tożsamości strony internetowej przez osobę lub firmę godną zaufania.
Certyfikat cyfrowy: Zaszyfrowany plik zawierający informacje identyfikacyjne dotyczące użytkownika lub serwera, które są używane do sprawdzania tożsamości; nazywany również certyfikatem uwierzytelnienia. Nazywany jest certyfikatem klienta, jeśli został wydany użytkownikowi albo certyfikatem serwera, jeśli został wydany administratorowi serwera. Zobacz też para kluczy; certyfikat klienta.
Certyfikat klienta: Certyfikat cyfrowy, który działa w podobny sposób, jak prawo jazdy lub paszport. Certyfikat klienta może zawierać szczegółowe informacje identyfikacyjne dotyczące organizacji, która wydała certyfikat.
Certyfikat uwierzytelnienia: Zobacz certyfikat cyfrowy.
Certyfikaty serwerów: Unikatowe, cyfrowe identyfikatory, które stanowią podstawę funkcji zabezpieczeń SSL serwerów sieci Web. Certyfikaty serwerów, otrzymywane od cieszących się powszechnym zaufaniem, specjalnych organizacji, dostarczają użytkownikom sposobu uwierzytelnienia witryny sieci Web. Certyfikat serwera zawiera szczegółowe informacje identyfikujące, takie jak nazwa organizacji odpowiedzialnej za zawartość serwera, nazwa organizacji, która wydała certyfikat oraz unikatowy plik identyfikujący, nazywany kluczem publicznym. Oznacza to, że certyfikaty serwerów zapewniają użytkowników o autentyczności zawartości serwera sieci Web i o tym, że mogą oni bezpiecznie ustanawiać połączenia HTTP.
CGI: Common Gateway Interface. Interfejs strony serwera do inicjowania usług programowych. Zestaw interfejsów określający, jak serwer sieci Web komunikuje się z oprogramowaniem na tym samym komputerze. Każdy program może być programem CGI, jeśli obsługuje dane wejściowe i wyjściowe zgodnie ze standardem CGI. Aplikacje CGI są zawsze uruchamiane na zewnątrz procesu. Zobacz też brama; serwer.
Chat, czat: usługa internetowa, która pozwala na rozmowę wielu osób jednocześnie. Rozmowy te odbywają się w czasie rzeczywistym i polegają na wpisywaniu tekstu, który pozostali rozmówcy mogą odczytać na swoich komputerach. Do rozmowy może dołączyć każdy chętny. Uczestnicy chata nie posługują się imionami, ani nazwiskami, tylko wybranymi przez siebie Nickami.
Chip: popularne określenie płytki krzemowej układu scalonego, często stosowane również wobec całego układu.
Chipset: jeden lub kilka układów scalonych ASIC, przeznaczonych do realizacji funkcji określonego urządzenia. Określenie najczęściej stosowane w odniesieniu do chipsetów stanowiących fizyczną realizację core logic płyty głównej komputera.
Chorus: efekt stworzony przez zagęszczenie sygnału oryginalnego połączonego z wieloma kopiami, który uzyskujemy przez wprowadzenie nieznacznych opóźnień i zmian wysokości dźwięku pierwotnego.
CICS: System firmy IBM umożliwiający użytkownikom pracującym przy zdalnych terminalach wprowadzanie transakcji. Następnie transakcje te mogą być współbieżnie przetwarzane przez programy użytkowe. System CICS obejmuje narzędzia do budowania, używania i zarządzania bazami danych.
Ciąg ALT (dla obrazów): Opcjonalny, tekstowy ciąg znaków, który autor HTML może dołączyć z tagiem HTML IMG, używanym do opisania obrazu. Na przykład, dla obrazu wodospadu ciągiem ALT mógłby być tekst: "obraz GIF przedstawiający wodospad". Dzięki ciągowi ALT użytkownicy korzystający z przeglądarek tekstowych lub użytkownicy, którzy nie pobrali obrazów, wiedzą, co przedstawia obraz.
Ciąg wyszukiwania: Zobacz ograniczenia kwerendy.
CIS (Contact Image Sensor): niewielki, zintegrowany układ optyczny, zastępujący system zespołu luster i soczewek (stosowany dotychczas wraz z układami CCD).
Cluster (klaster): jednostka alokacji przestrzeni dyskowej składająca się z kilku (np. 2, 4, 8, 16, 32) sektorów; najmniejszy fragment dysku, jaki może zostać przydzielony plikowi w systemie FAT.
CMS (Content Management System): system zarządzania treścią strony WWW przez przeglądarkę internetową.
CMYK: (Cyan — jasnoniebieski, Magenta — purpurowy, Yellow — żółty, blacK — czarny) — zestaw podstawowych kolorów w subtraktywnym modelu barw. W wyniku ich mieszania można otrzymać teoretycznie każdą inną barwę. Model CMYK wykorzystuje absorpcję światła przez farbę naniesioną na papier. Gdy białe światło pada na farby półprzezroczyste, część jego widma jest absorbowana. Kolor, który nie został zaabsorbowany, odbija się i wraca do oka. Teoretycznie połączenie czystych pigmentów niebieskozielonego, purpurowego i żółtego powinno tworzyć czerń absorbującą wszystkie kolory. Ponieważ wszystkie farby do drukarek zawierają zanieczyszczenia, po połączeniu trzech wymienionych farb otrzymuje się w rzeczywistości kolor brudnobrązowy. Musi on być uzupełniony czarną farbą (K zamiast B, które mogłoby się kojarzyć z blue — niebieskim), by dawać prawdziwą czerń.
COM: Component Object Model. Model programowania zorientowanego obiektowo definiujący sposób, w jaki obiekty oddziałują na siebie w obrębie jednej aplikacji lub między aplikacjami. W modelu COM oprogramowanie klienta uzyskuje dostęp do obiektu poprzez wskaźnik do interfejsu — zestawu funkcji nazywanych metodami — tego obiektu.
CompactFlash: karta wykorzystująca pamięć typu Flash i zapisująca dane w oparciu o znaną z dysków twardych architekturę ATA. Dzięki małym rozmiarom (36,4 x42,8 mm) oraz pojemności sięgającej 192 MB jest jednym z najpopularniejszych nośników danych w aparatach cyfrowych.
Cookies (ciasteczko): plik przesyłany przez serwer WWW i zapisywany na dysku komputera użytkownika. Przy każdym kolejnym połączeniu z tym samym serwerem plik ten jest odczytywany w celu uzyskania informacji zapisanych podczas poprzedniej wizyty na danej stronie.
CORBA: Common Object Request Broker Architecture. Specyfikacja grupy zarządzania obiektami (Object Management Group) dla definicji interfejsu między obiektami zgodnymi z OMG.
Core logic (rdzeń logiczny, szkielet): funkcjonalna konstrukcja łącząca podstawowe podsystemy komputera: procesor, pamięć oraz interfejsy systemowe i peryferyjne.
Cpi (characters per inch): w trybie znakowym określenie gęstości druku, liczba oznaczająca liczbę znaków mieszczących się w linii o długości 1 cala.
Cps (characters per second): jednostka prędkości transmisji, liczba znaków (bajtów) przesyłanych w ciągu sekundy. Stosowana często do określenia szybkości druku w drukarkach igłowych, oznacza liczbę znaków przy zadanej gęstości (najczęściej 10 cpi) drukowanych w ciągu 1 sekundy.
CRC (Cyclic Redundancy Check): Cykliczna kontrola nadmiarowa; metoda weryfikacji poprawności transmisji, polegająca na wyliczaniu dla każdego transmitowanego bloku specjalnego wielomianu kontrolnego po stronie nadającej i odbierającej.
Cromalin: typ odbitek próbnych sporządzanych z klisz, opracowany przez firmę DuPont.
CRT (Cathode Ray Tube): generalne określenie monitorów wyposażonych w kineskop. Obraz w takim monitorze jest uzyskiwany za pomocą kineskopu, który bombardowany jest stale odchylaną wiązką elektronów.
CryptoAPI: Zobacz Microsoft Cryptographic API.
CSMA/CD: Carrier Sense Multiple Access with Collision Detection (Metoda wielodostępu do łącza sieci z badaniem stanu kanału i wykrywaniem kolizji). Mechanizm, poprzez który hosty przed wysłaniem pakietu upewniają się, że sieć nie jest używana. Wykrywanie kolizji oznacza, że sieć może określić, kiedy ma miejsce kolizja oraz usunąć powstałe trudności.
CTS (Clear To Send): sygnał wystawiany przez modem do lokalnego komputera, wskazujący, ze modem jest gotowy do odbioru danych.
Cyfrowy sygnał: sygnał nieciągły; napięcia oznaczające stany „włączony" bądź „wyłączony", co odpowiada wartościom O lub 1, czyli pojedynczemu T bitowi.
Cykl: W rejestrowaniu zamknięcie istniejącego pliku dziennika i rozpoczęcie nowego.
Cylinder: grupa ścieżek o tym samym numerze, znajdujących się na wszystkich powierzchniach talerzy napędu.
Czas kompilacji: Czas, w którym program jest tłumaczony z języka źródłowego na język komputera.
Czas projektowania: Czas, w którym użytkownik buduje aplikację w środowisku projektowania przez dodawanie formantów, ustawianie właściwości formantów i formularzy itp. W czasie projektowania, w przeciwieństwie do czasu wykonywania, ma miejsce interakcja użytkownika z aplikacją.
Czas wykonywania: Czas, w którym program jest faktycznie wykonywany (uruchomiony). Zobacz też czas projektowania.
Częstotliwość: jeden z podstawowych parametrów określających cykliczne zjawiska fizyczne. Określa liczbę cyklicznych powtórzeń danego zjawiska w jednostce czasu; cz. określa m.in. właściwości fal elektromagnetycznych i akustycznych, wyrażane w hercach (Hz), gdzie 1 Hz = 1 cykl na sekundę.
Częstotliwość próbkowania: wartość określająca, jak często mierzona jest wielkość sygnału analogowego przy przekształceniu go w postać cyfrową. Im wartość ta jest większa, tym bardziej dźwięk cyfrowy jest zbliżony do swojego analogowego pierwowzoru.