V. Szkolnictwo i oświata

Szkoła w Korzennej istniała już przed rokiem 1570. Prawdopodobnie z fundacją parafii w Korzennej w XIV w. wiąże się powstanie szkoły parafialnej. W tym samym okresie zakładane są szkoły w sąsiednich parafiach. W Siedlcach powstała przed rokiem 1596, podobnie w Lipnicy Wielkiej. Na przełomie wieku XVII i XVIII przyszło załamanie się szkolnictwa na terenie Sądecczyzny. Jednak w Korzennej szkoła parafialna utrzymała się, co potwierdza wizytacja przeprowadzona w latach 1723, 1728.

Uposażenie szkół tego okresu oraz ich nauczycieli nie było uregulowane żadną ustawą. Wobec takiego stanu rzeczy, rodzaj i jakość uposażenia poszczególnych szkół był względny i zależał od warunków lokalnych czy też zamożności i ofiarności proboszczów, chłopów, rzadko szlachty. W Korzennej w tym czasie uposażeniem była ziemia – 6 zagonów uprawnych oraz domek i ogródek kierownika szkoły. W Lipnicy Wielkiej – 4 zagony ziemi. Poważnym źródłem dochodów kierownika szkoły wiejskiej była „petyta” zbierana najczęściej w okresie pożniwnym w snopkach zboża.

Budynek szkoły składał się z jednej izby. Nauka w szkołach parafialnych była niesystematyczna. Całe wykształcenie kończyło się na nauce czytania, pisania, śpiewu kościelnego i katechezie. Była to szkoła 4-klasowa, nieobowiązkowa. Powszechnym zjawiskiem było nieuczęszczanie dzieci do szkoły, szczególnie w okresie zimy, gdyż rodzice nie mieli ich w co ubrać.

W roku 1904 wybudowano nową szkołę o 1 izbie lekcyjnej razem z mieszkaniem dla kierownika. Uczono w dalszym ciągu po dwie klasy I i II, III i IV.

W czasie pierwszej wojny światowej szkoła była nieczynna.

W okresie międzywojennym dokonano rozbudowy szkoły, dobudowano drugą klasę oraz piętro na mieszkania dla nauczycieli. W sumie uzyskano trzy klasy po likwidacji mieszkania kierownika.

W czasie II wojny światowej realizowano program tajnego nauczania z języka polskiego, geografii i historii. Po wojnie szkoła przekształcona została w w siedmioklasową szkołę podstawową.. Wysuwano projekty budowy nowej szkoły, lecz bez skutku. W celu poprawy warunków nauczania w 1970r. systemem gospodarczym wybudowano drugi budynek szkolny, obok starego. Uzyskano 4 dodatkowe sale. Warunki nauki w dalszym ciągu były trudne, ciasne sale lekcyjne mieściły się w czterech budynkach (dwa wynajęte).

W latach 1929-1939 ukończyło szkołę podstawową 218 osób, z tej liczby 11% szkoły ponadpodstawowe. W latach 1940-49 253 osoby, z tego 32% kończących szkołę ponadpodstawową.

Udogodnienia stworzone przez państwo po II wojnie światowej umożliwiły rozwój procesu kształcenia młodzieży w szkołach zawodowych i średnich.

W 1957r. w Korzennej utworzono szkołę przysposobienia rolniczego. Nauka trwała jeden rok. Kilka lat później przemianowana została na dwuletnią zasadniczą szkołę rolniczą. Naukę pobierała młodzież nie tylko z Korzennej, ale także z pobliskich wsi. Szkoła ta nie cieszyła się dużą popularnością, trafiała do niej młodzież, która w przyszłości miała objąć gospodarstwa swoich rodziców. W 1973 roku szkoła ta, ze względu na brak pomieszczeń przeniesiona została do sąsiedniej wsi – Trzycierz.

Po ukończeniu szkoły średniej lub zawodowej większość młodzieży opuszcza wieś wyjeżdżając do pracy. Ci, co zostali podejmują pracę głównie w Nowym Sączu. Rozwój kształcenia młodzieży stał się objawem postępu społecznego na wsi w okresie powojennym.

Począwszy od lat pięćdziesiątych na terenie gminy rozpoczął się proces budowy nowych szkół. Korzenna na nowy obiekt szkolny musiała czekać aż do 1997 r.

Równolegle z rozwojem szkolnictwa postępuje rozwój oświaty wyrażający się wzrostem czytelnictwa, upowszechnieniem radia, telewizji i filmu.

Dla rozwoju czytelnictwa duże znaczenie miało założenie w 1946 roku punktu bibliotecznego, a od 1948 r. „Gminnej Biblioteki Publicznej” z filiami w sąsiednich wsiach. Z biegiem lat rozpowszechniło się oglądanie programów telewizyjnych, radio stało się codziennością. Korzenna nie posiadała własnego kina, korzystała z usług kina objazdowego z Siedlec. Korzenna nie dysponowała odpowiednim lokalem, w którym by można było rozwijać różne formy ruchu kulturalnego i artystycznego. Ciasny „Klub Młodego Rolnika” nie mógł sprostać temu zadaniu.

Obecny stan w zakresie rozwoju oświaty i kultury należy uznać za zadowalający, jednakże na tym odcinku jest wiele jeszcze do zrobienia.

Aktualnie na terenie gminy funkcjonuje:

Gimnazja i Wieczorowe Technikum Rolnicze mieszczą się w obiektach szkół podstawowych. Na 14 budynków szkolnych, osiem z nich wymaga remontu, w Łyczanej obiekt szkolny to stary, drewniany walący się budynek.

Tylko szkoły w Jasiennej, Korzennej, Lipnicy Wielkiej, Siedlcach i Wojnarowej posiadają sale gimnastyczne, w tym dwie z nich to sale zastępcze.

Z dniem 1.09.1999 r. na terenie gminy Korzenna utworzono cztery gimnazja: w Korzennej, Mogilnie, Lipnicy Wielkiej i Siedlcach. Wszystkie Gimnazja posiadają pracownie komputerowe z dostępem do Internetu.

Od 1993 roku w gminie działa Wieczorowe Technikum Rolnicze w Trzycierzu, a w 2000 r. utworzono w szkole podstawowej w Korzennej klasę zawodową jako filię Zespołu Szkół Zawodowych w Grybowie. W roku szkolnym 2000/2001 do wszystkich typów szkół na terenie gminy uczęszczało 1987 uczniów, z tego 1454 do szkół podstawowych, 469 do gimnazjów.